بحران نظریّه‌پردازی در روابط بین‌الملل؛ بستری مساعد برای اندیشه‌ورزی اسلامی

استدلال اصلی این مقاله بر این مبنا استوار است که نظریّه­های کلان روابط بین­الملل از تحلیل بسیاری از ابعاد و زوایای موضوعات فرازمانی و فرامکانی (جنگ و صلح) و همچنین دغدغه‌های جدید (مشکلات محیط زیستی، شیوع بیماری­های واگیردار، ماهیّت جنگ­های آینده و وضعیّت قربانیان درآن و ...) بازمانده­اند. این موضوع سبب شده است تا جهان‌بینی‌هایی شکل گیرند که اساس مساله شناخت در روابط بین­الملل را به چالش کشند. رویکردهای اخیر، وضع موجود را یا به این دلیل که وضعیّت مطلوب نبوده و یا ارتباط مستقیمی با قدرت دارد؛ نپدیرفته و عملاً باعث ایجاد خلأ در نظریّه­پردازی برای رشته روابط بین­الملل گشته­اند. در این بین، اندیشمندان دین مبین اسلام، با طراحی واقعیّت­های صحنه روابط بین­الملل، امکان نظریّه‌پردازی اسلامی برای روابط بین­الملل را در اخذ مواضع متعادل اسلامی بین دو طیف واقع‌گرایی و آرمان‌گرایی می­دانند. اسلام، برای انسان این هویّت را قائل گردیده است تا صحنه روابط بین­الملل را بدون هیچ‌گونه تأثیر و تأثر از ملاحظات قدرت بشناسد و منابع شناخت از عقل گرفته تا وحی و فقه را در راستای تأمین عدالت و سعادت انسان و جامعه معرفی نماید.